Τζιχαντιστές και ομάδες ανταρτών στη βόρεια Συρία εξαπέλυσαν τη μεγαλύτερη επίθεσή τους εδώ και χρόνια εναντίον του καθεστώτος του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, καταφέρνοντας μέσα σε μόλις λίγες ημέρες να καταλάβουν «μεγάλο μέρος» του Χαλεπιού.
Την Τετάρτη οι τζιχαντιστές της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), ένας συνασπισμός ομάδων στον οποίο κυριαρχεί το συριακό παρακλάδι της αλ Κάιντα, και αντάρτες που υποστηρίζονται από την Τουρκία επιτέθηκαν σε περιοχές που ελέγχονταν από τον συριακό στρατό στην επαρχία του Χαλεπιού και τη γειτονική επαρχία Ιντλίμπ.
Τρεις ημέρες ήταν αρκετές για να κατακτήσουν δεκάδες χωριά και κυρίως «το μεγαλύτερο μέρος» των συνοικιών του Χαλεπιού, κυβερνητικά κτήρια και φυλακές, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Από τις συγκρούσεις έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 311 άνθρωποι – 183 μαχητές της HTS και των συμμάχων της, 100 στρατιώτες και μέλη φιλοκυβερνητικών ομάδων και 28 άμαχοι–, διευκρίνισε η μη κυβερνητική οργάνωση.
Σύμφωνα με την Νταρίν Χαλίφα, ειδικό του International Crisis Group, η επιχείρηση προετοιμαζόταν εδώ και πολλούς μήνες.
«Παρουσιάστηκε σαν μια αμυντική εκστρατεία μπροστά στην κλιμάκωση του καθεστώτος», εξήγησε, αναφερόμενη σε προηγούμενους σφοδρούς βομβαρδισμούς του συριακού και του συμμαχικού του ρωσικού στρατού εναντίον περιοχών που ελέγχουν οι αντάρτες στη βορειοδυτική Συρία.
Όμως υπογράμμισε η Χαλίφα, η HTS και οι σύμμαχοί της «παρακολουθούν επίσης τις περιφερειακές και γεωστρατηγικές αλλαγές».
Η επιχείρησή τους ξεκίνησε την ίδια ημέρα που τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, ένα σιιτικό κίνημα που υποστηρίζεται από το Ιράν και είναι σύμμαχος του συριακού καθεστώτος, και την ώρα που συνεχίζεται ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
«Πιστεύουν ότι τώρα οι Ιρανοί έχουν αποδυναμωθεί και το καθεστώς έχει κλυδωνιστεί», εξήγησε η ίδια.
Τους τελευταίους μήνες, παράλληλα με τον πόλεμο στον Λίβανο, το Ισραήλ έχει εξαπολύσει πολλά πλήγματα εναντίον του συριακού εδάφους, λέγοντας ότι επιδιώκει να εξουδετερώσει τη Χεζμπολάχ στοχοθετώντας τις μεταφορές όπλων προς τον Λίβανο, οι οποίες συντονίζονται με την Τεχεράνη και τις συριακές δυνάμεις.
Σήμερα η απώλεια συνοικιών του Χαλεπιού είναι ακόμη πιο συμβολική απ’ ό,τι ήταν το 2016, όταν η ανακατάληψη από το συριακό καθεστώς όλων των περιοχών που έλεγχαν οι αντάρτες στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας είχε αποτελέσει ζωικής σημασίας νίκη για τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ και τους συμμάχους του.
Η μάχη για το Χαλέπι αποτέλεσε εκείνη την εποχή σημείο καμπής στον συριακό πόλεμο. Σημαδεύτηκε από την ισχυρή επέμβαση της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας, η οποία άρχισε να δρα στη Συρία το 2015 προκειμένου να στηρίξει το αποδυναμωμένο καθεστώς.
Χθες, Παρασκευή, το Κρεμλίνο ζήτησε από τις συριακές αρχές «να επαναφέρουν το συντομότερο δυνατό την τάξη» στο Χαλέπι και κατήγγειλαν μια συνωμοσία των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Εξάλλου έπειτα από περισσότερο από μία δεκαετία πολέμου, που έχει κατακερματίσει τη Συρία, οι αντιμαχόμενες πλευρές στηρίζονται από περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις με διαφορετικά συμφέροντα.
Η επίθεση των τζιχαντιστών σημειώθηκε σε μια ευαίσθητη διπλωματική στιγμή: εδώ και χρόνια καθυστερεί η διπλωματική προσέγγιση Δαμασκού και Άγκυρας.
Η Ρωσία και το Ιράν ζητούν να υπάρξει αποκλιμάκωση, αλλά η Δαμασκός ζητεί την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων που έχουν αναπτυχθεί στη βόρεια Συρία κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία.
Για την Κάρολαϊν Ρόουζ, του Institute Newlines με έδρα την Ουάσινγκτον, η μετρημένη αντίδραση των συμμάχων της Δαμασκού ενδέχεται να είναι «ένας τρόπος να αναγκάσουν το καθεστώς να διαπραγματευθεί από μια πιο αδύναμη θέση, απουσία κάθε ένδειξης στήριξης από τους Ρώσους και τους Ιρανούς», όπως έγραψε στο Χ.
Η Τουρκία, που στηρίζει ομάδες ανταρτών στο βόρειο τμήμα της Συρίας, ζήτησε να τερματιστούν «οι επιθέσεις» του καθεστώτος εναντίον της Ιντλίμπ, του τελευταίου προπυργίου των ανταρτών και τζιχαντιστών.
«Τις επόμενες ημέρες, αν οι αντάρτες καταφέρουν να διατηρήσουν τα (εδαφικά) κέρδη τους, αυτό θα αποτελέσει τεστ που θα αποκαλύψει το μέγεθος της τουρκικής εμπλοκής», εκτίμησε η Χαλίφα.
Η επιχείρηση αυτή των τζιχαντιστών αποτελεί ισχυρό πλήγμα για τη Δαμασκό.
«Οι γραμμές του καθεστώτος κατέρρευσαν με απίστευτο ρυθμό, που εξέπληξε τους πάντες», πρόσθεσε η ίδια.
Οι τζιχαντιστές απέκοψαν τον στρατηγικής σημασίας αυτοκινητόδρομο Μ5 που συνδέει τη Δαμασκό με το Χαλέπι και έναν οδικό κόμβο που συνδέει το Χαλέπι με τη Λαττάκεια.
Από την πλευρά του ο επικεφαλής του Συριακού Παρατηρητηρίου, Ράμι Άμπντελ Ράχμαν, δήλωσε ότι οι τζιχαντιστές προέλασαν χωρίς να αντιμετωπίσουν «καμία σοβαρή αντίσταση» από τον συριακό στρατό.
Στο παρελθόν η Δαμασκός μπορούσε να βασιστεί στη στήριξη της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας και στη Χεζμπολάχ, οι δυνάμεις της οποίας όμως απορροφήθηκαν τους τελευταίους μήνες στον πόλεμο με το Ισραήλ.
Εξάλλου «η ρωσική παρουσία έχει μειωθεί σημαντικά», εξήγησε ο αναλυτής Άαρον Στάιν.
Η ταχύτητα της επιχείρησης «υπενθύμισε σε ποιο βαθμό είναι αδύναμο το καθεστώς», εκτίμησε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι οι φιλοκυβερνητικές δυνάμεις μάλλον είχαν επαναπαυθεί λόγω της ηρεμίες που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια στην περιοχή.
