Σοκ προκαλούν τα στοιχεία που βλέπουν το φως της και αφορούν τις παρασύρσεις πεζών στη Θεσσαλονίκη που μόνο το 2022 ανήλθαν σε 245.
«Μαθητής παρασύρθηκε από Ι.Χ. αυτοκίνητο επιχειρώντας να διασχίσει δρόμο στην Καλαμαριά- Στο νοσοκομείο με σωματικές κακώσεις ο ανήλικος». «Ηλικιωμένη που μετέφερε το εγγονάκι της σε παιδικό καροτσάκι παρασύρθηκε από δίκυκλο σε κεντρικό οδικό άξονα της Χαριλάου- Ελαφρά τραυματισμένη στο νοσοκομείο η γυναίκα, καλά στην υγεία του το ανήλικο». «Άντρας τραυματίστηκε θανάσιμα, όταν τον παρέσυρε αγροτικό αυτοκίνητο που πέρασε στο αντίθετο ρεύμα, στη εθνικό οδό Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου, στη Νέα Ραιδεστό». Πρόκειται για τρία περιστατικά που καταγράφηκαν το τελευταίο δίμηνο από την Τροχαία Θεσσαλονίκης.
Ανάλογα περιστατικά σημειώνονται με συχνή πυκνότητα στο οδικό δίκτυο της Θεσσαλονίκης, στη συντριπτική τους πλειονότητα με απολογισμό απλούς τραυματισμούς, κάποιες φορές όμως και με σοβαρές σωματικές βλάβες ή θανατηφόρα κατάληξη.
Το 2022 καταγράφηκαν συνολικά 245 παρασύρσεις πεζών σε δρόμους της πόλης αλλά και περιφερειακά του νομού, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης. Η στατιστική των αριθμών αποκαλύπτει ότι κάθε τρεις μέρες συμβαίνουν δύο παρασύρσεις πεζών ή περίπου 20 κάθε μήνα.
Η πιο γνωστή ίσως περίπτωση που απασχόλησε τα ΜΜΕ και προκάλεσε πανελλήνια συγκίνηση ήταν αυτή της άτυχης φοιτήτριας από την Κρήτη, τον περασμένο Νοέμβριο. Η 21 ετών Έμμα έχασε τη ζωή της, όταν την παρέσυρε αυτοκίνητο στην οδό Εγνατία (στο ύψος της Καμάρας). Ο 26χρονος οδηγός του μοιραίου αυτοκινήτου φαίνεται πως οδηγούσε με μεγάλη ταχύτητα, ενώ μετά τη φονική παράσυρση εγκατέλειψε το σημείο για να παρουσιαστεί δύο 24ωρα αργότερα στις αστυνομικές αρχές της πόλης, όταν πλέον είχε παρέλθει η διαδικασία του αυτοφώρου.
Την ώρα που η οικογένεια της αδικοχαμένης φοιτήτριας έπαιρνε την γενναία απόφαση να δωρίσει τα όργανά της, προσφέροντας ζωή σε ασθενείς με προβλήματα υγείας, ο κατηγορούμενος οδηγός ακολουθούσε τον δρόμο προς τις φυλακές, ως προσωρινά κρατούμενος, σε μία από τις σπάνιες περιπτώσεις, κατά τις οποίες η ασκηθείσα ποινική δίωξη ήταν κακουργηματικού χαρακτήρα, για επικίνδυνη οδήγηση, με αποτέλεσμα τον θάνατο.
Η «ακτινογραφία» των τροχαίων με πεζούς
Ποια είναι όμως η «ακτινογραφία» των τροχαίων με πεζούς, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης για τα προηγούμενα χρόνια; Ποιες είναι οι «κόκκινες» περιοχές, ποιες οι ηλικιακές ομάδες των θυμάτων, ποιες συνήθως οι αιτίες;
Το καλό νέο, όπως προκύπτει από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, είναι ότι υπάρχει σημαντική μείωση στις θανατηφόρες παρασύρσεις. Συγκρίνοντας τους αριθμούς του 2022 με τους αντίστοιχους του 2019 – λόγω των περιορισμών της πανδημίας του κορονοϊού οι δύο χρονιές που μεσολάβησαν (2020, 2021) δεν μπορούν να αποτελέσουν συγκρίσιμα μεγέθη- προκύπτει μείωση της τάξης του 46,7%. Ειδικότερα, οι παρασύρσεις με θανατηφόρο αποτέλεσμα το 2022 ήταν συνολικά 8, ενώ τρία χρόνια νωρίτερα 15.
Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό; Επιχειρώντας να ερμηνεύσει την παραπάνω μείωση, έμπειρο στέλεχος της Διεύθυνσης Τροχαίας Θεσσαλονίκης εκτιμάει ότι ενδέχεται να συνδέεται με την πανδημία, αποτελώντας μια «κληρονομιά», διδακτική εν προκειμένω για όλους μας. «Τα χρόνια αυτά μάς έκαναν πιο ώριμους, μάθαμε να εκτιμούμε περισσότερο τη ζωή μας», αναφέρει χαρακτηριστικά, μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Μικρή μείωση (13%) παρουσιάζει, επίσης, ο δείκτης των παρασύρσεων με ελαφρείς τραυματισμούς: από 264 περιστατικά το 2019 σε 229 πέρσι, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία. Αντίθετα, ο δείκτης με τους σοβαρούς τραυματισμούς αποτυπώνει μία μικρή αύξηση, από 6 το 2019 σε 8 το 2022.
Οι «κόκκινες» περιοχές
Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι το 60% των παρασύρσεων γίνονται στο πολεοδομικό συγκρότημα και το υπόλοιπο 40% σε εθνικούς, επαρχιακούς και περιφερειακούς δρόμους- κατά κανόνα όταν οι πεζοί επιχειρούν να διασχίσουν το οδόστρωμα.
Όσον αφορά το πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, οι «κόκκινες» περιοχές είναι οι οδικοί άξονες της Εγνατίας, της Παπαναστασίου, της Λαγκαδά και της Μοναστηρίου. Εδώ φαίνεται να καταγράφονται στατιστικά οι περισσότερες παρασύρσεις με τραυματισμούς. Πρόκειται για κατ’ εξοχήν δρόμους με πυκνή κυκλοφορία οχημάτων και πεζών.
Από την ανάλυση των ίδιων στοιχείων προκύπτει ότι οι ηλικιακές ομάδες, που «μέτρησαν» το 2022 τα περισσότερα θύματα από θανατηφόρες παρασύρσεις, ανήκουν στις ηλικιακές κατηγορίες 20-24 έτη, 50 ετών και άνω, όπως επίσης 38-43.
Ποιος έχει την ευθύνη
Από τη μελέτη δικογραφιών που φτάνουν στα ακροατήρια των δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης φαίνεται να συμπεραίνεται ότι πιο συνηθισμένες αιτίες είναι η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας, παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, απρόσεκτες συμπεριφορές οδηγών και πεζών κ.ά. Ανάμεσα στις διαπιστωμένες παραβάσεις των πεζών είναι η διάσχιση του οδοστρώματος από μη ελεγχόμενες διαβάσεις πεζών ή παραβιάσεις ερυθρού σηματοδότη.
Όπως εξηγούν νομικοί με εμπειρία σε θέματα τροχαίων, τα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια, εξετάζοντας τέτοιες υποθέσεις, πρέπει να κρίνουν τον βαθμό υπαιτιότητας του οδηγού του εμπλεκόμενου οχήματος αλλά και του πεζού. Ανάμεσα σε άλλα κρίσιμα μεγέθη είναι ο ακριβής προσδιορισμός της τοποθεσίας της παράσυρσης για να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα ως προς τη δυνατότητα αντίδρασης του οδηγού, η ταχύτητα στην κίνηση των οχημάτων, τυχόν διάσχιση του οδοστρώματος από αφύλακτη διάβαση πεζών.
Κινήσεις πολιτών για τα δικαιώματα των πεζών εδώ και χρόνια ζητούν να υπάρξει μεγαλύτερη αστυνόμευση στους δρόμους, να μειωθούν τα όρια ταχύτητας σε κατοικημένες περιοχές στα 30 χλμ/ώρα, να υπάρξουν παρεμβάσεις στις διαβάσεις – όπου είναι εφικτό – για την ανάδειξή τους, π.χ. μέσω τεχνητής ανύψωσης του οδοστρώματος, ειδικό νυχτερινό φωτισμό κ.ά.
