Αναλυτικά τι περιέχεται στις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι φορολογούμενοι
Αυτόματες φορολογικές δηλώσεις, νέο πλαίσιο για τους φορολογικούς ελέγχους και ρυθμίσεις για μείωση της γραφειοκρατίας, τη διευκόλυνση των φορολογουμένων, την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας στην επικοινωνία με την ΑΑΔΕ και την ενίσχυση της διαφάνειας περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας που παρουσίασαν ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης, η Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής, Μαίρη Ψύλλα και ο Διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής.
Οι νέες ρυθμίσεις
Αναλυτικά, οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνουν τα εξής:
Προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις
Η διαδικασία σύνταξης και υποβολής φορολογικών δηλώσεων πρακτικά καταργείται για τους φορολογούμενους που έχουν εισοδήματα αποκλειστικά από μισθούς και συντάξεις (υπολογίζονται σε 1 εκατομμύριο πολίτες). Η φορολογική δήλωση προσυμπληρώνεται αυτόματα από την ΑΑΔΕ και οριστικοποιείται επίσης αυτόματα αν ο φορολογούμενος δεν διατυπώσει αντιρρήσεις εντός της προθεσμίας υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Σήμερα εφαρμόζεται μόνο η προσυμπλήρωση των εισοδημάτων από μισθούς και συντάξεις, αλλά δεν ισχύει η αυτόματη οριστικοποίηση της δήλωσης.
Κατάργηση υποχρέωσης προσκόμισης βιβλίων
Οι φορολογούμενοι που τηρούν βιβλία με βάση το απλογραφικό λογιστικό σύστημα (κυρίως επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις) απαλλάσσονται από την υποχρέωση να προσκομίζουν τα λογιστικά τους αρχεία στη φορολογική διοίκηση, εφόσον όλα τα σχετικά στοιχεία (έσοδα – έξοδα) διαβιβάζονται στην πλατφόρμα myDATA. Το προηγούμενο καθεστώς προβλέπει πρόστιμο ύψους 2.500 ευρώ για τη μη προσκόμιση των βιβλίων.
Περαιτέρω η προθεσμία για την παροχή των πληροφοριών, που ζητά η ΑΑΔΕ από τους φορολογούμενους, αυξάνεται από 5 σε 10 ημέρες.
Ψηφιοποίηση διαδικασιών – Κατάργηση αλληλογραφίας από και προς την ΑΑΔΕ
Η επικοινωνία της φορολογικής διοίκησης με τους φορολογούμενους θα γίνεται αποκλειστικά με ψηφιακά μέσα. Καταργείται η έγχαρτη αλληλογραφία που εφαρμόζεται έως σήμερα σε μεγάλο βαθμό. Όλα τα έγγραφα θα κοινοποιούνται με την ανάρτησή τους στο λογαριασμό που διαθέτει κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ. Ο φορολογούμενος θα λαμβάνει μια ειδοποίηση στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο και θα εισέρχεται στο πληροφοριακό σύστημα με τους κωδικούς του για να λάβει γνώση του εγγράφου. Σημειώνεται πως η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται ήδη για μια σειρά ειδοποιήσεων της ΑΑΔΕ προς τον φορολογούμενο (π.χ. όταν εξοφλείται μια δόση της φορολογίας εισοδήματος η ΑΑΔΕ στέλνει email στον φορολογούμενο με το οποίο τον ειδοποιεί να μπει στο πληροφοριακό σύστημα για να «κατεβάσει» την απόδειξη πληρωμής της δόσης). Η επικοινωνία με τις «κλασικές» μεθόδους (επιστολές, επιδόσεις κλπ.) θα γίνεται μόνο κατ’ εξαίρεση, σε πολύ ειδικές περιπτώσεις.
Το βασικό όφελος από την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, πέρα από την επιτάχυνσή τους, είναι η ακριβής αποτύπωσή τους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αμφισβητηθούν δικαστικά ο χρόνος, η μορφή και το περιεχόμενο της επικοινωνίας, αποφορτίζοντας παράλληλα και τα Δικαστήρια.
Η τήρηση όλων των αρχείων της Φορολογικής Διοίκησης θα πρέπει να γίνεται και ψηφιακά ενώ ψηφιοποιείται παράλληλα το έγχαρτο αρχείο της ΑΑΔΕ που περιλαμβάνει τα έγγραφα που εκδίδει και λαμβάνει.
Γρηγορότερα η έκδοση φορολογικής ενημερότητας
Υιοθετείται η διαλειτουργικότητα μεταξύ των φορέων του Δημοσίου ώστε η ΑΑΔΕ να ενημερώνεται για την ύπαρξη ή μη ληξιπρόθεσμων οφειλών του πολίτη και αντίστοιχα να χορηγεί ή μη το πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας. Πρακτικά, με τη ρύθμιση αυτή κυρίως οι ΟΤΑ αλλά και άλλοι φορείς του Δημοσίου θα επικοινωνούν με την ΑΑΔΕ μόνο ηλεκτρονικά (αντί των επιστολών που ανταλλάσουν σήμερα), είτε για την απαγόρευση απόδοσης της ενημερότητας είτε για την άρση της απαγόρευσης αυτής. Έτσι, αντιμετωπίζονται περιπτώσεις π.χ. που ο φορολογούμενος έχει εξοφλήσει οφειλές προς το Δήμο αλλά δεν μπορεί να πάρει φορολογική ενημερότητα επειδή η ΑΑΔΕ δεν έχει ενημερωθεί για την εξόφληση.
Συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο για τους φορολογικούς ελέγχους
Τίθεται ανώτατο χρονικό όριο για την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου, κατ’ αρχήν ένα έτος από την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου με δυνατότητα παράτασης για 6 μήνες αν εν τω μεταξύ έχει ξεκινήσει ο έλεγχος και άλλους 6 μήνες με την προϋπόθεση αν κατά το διάστημα αυτό είναι εφικτή η ολοκλήρωση του ελέγχου. Σήμερα δεν υπάρχει πρόβλεψη για την μέγιστη διάρκεια του ελέγχου, η οποία προσδιορίζεται από τους υπαλλήλους που τον διενεργούν.
Αποσαφηνίζονται επίσης οι έννοιες του μερικού, πλήρους, επιτόπιου ή απομακρυσμένου ελέγχου.
Τέλος, θεσπίζεται η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις που συντρέχει συνδυασμός κριτηρίων από τα οποία προκύπτει άμεσος και επικείμενος κίνδυνος φοροδιαφυγής (π.χ. εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις, ή όταν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκοπεύει να εγκαταλείψει τη χώρα).
Σήμερα, υπάρχει σε ισχύ σχετική διάταξη για προληπτικό προσδιορισμό του φόρου, η οποία όμως πρακτικά δεν εφαρμόζεται, καθώς αφορά μόνο περιπτώσεις όπου υπάρχει ένδειξη φυγής από τη χώρα. Τώρα πλέον, η διάταξη γίνεται πιο συγκεκριμένη και αποτελεσματική ως προς την εφαρμογή της. Η δυνατότητα του ενδιάμεσου προσδιορισμού φόρου κρίθηκε απαραίτητη από την ΑΑΔΕ καθώς παρατηρείται συχνά το φαινόμενο εποχικές νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις να λειτουργούν για λίγο χρονικό διάστημα και να κλείνουν από την μια μέρα στην άλλη χωρίς να αποδίδουν ούτε ένα ευρώ φόρο.
Παραγραφή
Η κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου πρέπει να γίνει μέσα στην πενταετία που προβλέπεται για την παραγραφή. Μέχρι τώρα αρκούσε μέσα στην πενταετία να έχει γίνει μόνο η έκδοση της πράξης ενώ στο εξής θα πρέπει να έχει γίνει και η κοινοποίησή της στον φορολογούμενο.
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε: «Το νομοσχέδιο για τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας υπηρετεί τους στόχους για διαφάνεια, μείωση της γραφειοκρατίας, καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων από την ΑΑΔΕ. Διαδικασίες που έως σήμερα γίνονταν με ανταλλαγή εγγράφων με αποτέλεσμα να καθυστερούν ή, σε ορισμένες περιπτώσεις όπως η έκδοση φορολογικής ενημερότητας, να αδικείται ο πολίτης, θα γίνονται στο εξής ψηφιακά, γρήγορα και με ασφάλεια. Επιπλέον, δημιουργούμε το πλαίσιο ώστε εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να απαλλαγούν από την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης εφόσον τα εισοδήματά τους είναι εκ των προτέρων γνωστά στις φορολογικές αρχές.
O Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χάρης Θεοχάρης, δήλωσε: «Με το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχωρούμε αποφασιστικά σε μια ριζική αναμόρφωση του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας. Τολμώ να πω ότι το νομοσχέδιο επιχειρεί μία από τις πιο σημαντικές τομές που έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες στη λειτουργία του φορολογικού μηχανισμού στην Ελλάδα. Με μέτρα όπως η καθιέρωση των αυτόματων, προσυμπληρωμένων δηλώσεων, απαλλάσσουμε περίπου 1 εκατομμύριο μισθωτούς και συνταξιούχους από τη διαδικασία σύνταξης και υποβολής φορολογικής δήλωσης. Αντιστοίχως, αποφορτίζουμε δραστικά τις ΔΟΥ και το ελληνικό δημόσιο, ενώ με τον ίδιο στόχο καταργούμε επίσης την υποχρέωση προσκόμισης βιβλίων στην εφορία για επιτηδευματίες και μικρές επιχειρήσεις. Θέτουμε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο για τους φορολογικούς ελέγχους, ώστε να μην υπάρχουν χρονίζουσες εκκρεμότητες που επιβαρύνουν όλους τους εμπλεκόμενους. Γενικότερα, το νομοσχέδιο για τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας συνιστά ένα ποιοτικό άλμα προς την ψηφιοποίηση του κράτους και την ουσιαστική πάταξη της γραφειοκρατίας. Ένα νομοσχέδιο που αποδεικνύει την βούληση της Κυβέρνησης να αλλάξει προς το καλύτερο την καθημερινότητα κάθε Έλληνα πολίτη, ιδιαίτερα στις συναλλαγές του με τις οικονομικές και φορολογικές υπηρεσίες».
O Διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, δήλωσε: «Αξιοποιώντας τη δεκαετή εμπειρία εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, εισηγούμαστε μια σειρά από βελτιώσεις, με σκοπό την αύξηση της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και του επαγγελματισμού των υπηρεσιών μας, τη μείωση της γραφειοκρατίας και του περιβαλλοντικού αποτυπώματός και, ταυτόχρονα, την ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης μας με τους πολίτες και το κοινωνικό σύνολο. Η ψηφιακή επικοινωνία με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, η ενίσχυση των διαλειτουργικοτήτων με τους λοιπούς δημόσιους φορείς, οι νέοι κανόνες για τα είδη και το χρόνο διενέργειας των φορολογικών ελέγχων, αποτελούν πολύ σημαντικά βήματα στην επίτευξη των στόχων μας».
Η Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής, Μαίρη Ψύλλα, ανέφερε: «Με το νομοθέτημα θεωρούμε ότι επιτυγχάνεται ο εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας σε μια Φορολογική Διοίκηση για την οποία η αυτοματοποίησή των διαδικασιών, η απλοποίησή τους, η ψηφιοποίηση και η διαφάνεια αποτελούν θεμέλιο λειτουργίας της. Με τις θεσπιζόμενες διατάξεις, η Φορολογική Διοίκηση επικοινωνεί ηλεκτρονικά με τον φορολογούμενο – ταχύτερα και αποδοτικότερα. Χρησιμοποιεί ασφαλείς ψηφιακές εφαρμογές στο πλαίσιο ευρύτερης διαλειτουργικότητας του Δημόσιου Τομέα. Αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση του φορολογούμενου. Παράλληλα, η Διοίκηση καθορίζει είδη ελέγχου και προσδιορισμού του φόρου, χρονικά όρια για τη διενέργεια των ελέγχων αυτών και εξειδικεύει το χρονικό διάστημα της παραγραφής με βάση τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Με τον τρόπο αυτό προστατεύεται ο φορολογούμενος και διασφαλίζονται πληρέστερα τα συμφέροντα του Δημοσίου».
