Επιστολή προς τον υπουργό Οικονομικών, τον διοικητή της Α.Α.Δ.Ε και λοιπούς υπηρεσιακούς παράγοντες απέστειλαν οι υπάλληλοι του Τμήματος Κεφαλαίου των Δ.Ο.Υ.
Η επιστολή αναφέρεται στα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στα τμήματα Κεφαλαίου των Δ.Ο.Υ μετά την απόφαση Α.1137/2020 της Α.Α.Δ.Ε.
«Το τελευταίο διάστημα η κατάσταση έχει επιδεινωθεί εξαιτίας αδικαιολόγητων και άστοχων διοικητικών χειρισμών που λήφθηκαν βιαστικά, χωρίς στοιχειώδη προετοιμασία, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ιδιαιτερότητες των φορολογιών κεφαλαίου και οι οποίες οδήγησαν στην πλήρη αποδιοργάνωση των τμημάτων Κεφαλαίου», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Αναλυτικά η επιστολή:
Αξιότιμοι Κύριοι,
Με την παρούσα επιστολή γίνεται μία προσπάθεια ανάδειξης των προβλημάτων που επέφερε η απόφαση Α.1137/2020 της Α.Α.Δ.Ε. και η υποτιθέμενη ηλεκτρονικοποίηση των δηλώσεων φορολογίας Κεφαλαίου.
Αρχικώς, αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και σήμερα οι συνθήκες λειτουργίας του τμήματος Κεφαλαίου είναι επιεικώς αναχρονιστικές, καθώς είναι το μοναδικό τμήμα (στις Δ.Ο.Υ.) που δεν έχει ακόμα μηχανογραφηθεί (πλην της βεβαίωσης του φόρου) και που ο εντοπισμός των ακινήτων γίνεται με αστικούς χάρτες σε έντυπη και όχι ηλεκτρονική μορφή και με έγχαρτους πίνακες τιμών, χωρίς πλήρως προσδιορισμένες αντικειμενικές αξίες για πολλές περιοχές της χώρας και χωρίς πρόσφατη κωδικοποίηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου που εκτείνεται από τα έτη 1950 και έπειτα.
Η βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας του τμήματος Κεφαλαίου των Δ.Ο.Υ. δεν ήταν ποτέ στις προτεραιότητες της πολιτικής και υπηρεσιακής ηγεσίας. Δυστυχώς, όμως, το τελευταίο διάστημα η κατάσταση έχει επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο εξαιτίας αδικαιολόγητων και άστοχων διοικητικών χειρισμών που λήφθηκαν βιαστικά, χωρίς στοιχειώδη προετοιμασία, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ιδιαιτερότητες των φορολογιών κεφαλαίου και οι οποίες οδήγησαν στην πλήρη αποδιοργάνωση των τμημάτων Κεφαλαίου.
Συνοπτικά το “έργο” περιλαμβάνει δύο πράξεις:
ΠΡΑΞΗ 1η
Με την Απόφαση 1137/2020 του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. «Καθορισμός της διαδικασίας υποβολής δηλώσεων φορολογίας κεφαλαίου, κοινοποίησης των πράξεων προσδιορισμού του φόρου και λήψης πιστοποιητικών των φορολογιών κεφαλαίου» άλλαξε άρδην ο τρόπος λειτουργίας του τμήματος Κεφαλαίου.
Μέχρι τότε, η διεκπεραίωση των δηλώσεων φορολογίας Κεφαλαίου ολοκληρώνονταν κατά μέσο όρο σε 2-3 ημέρες από την παραλαβή τους ενώ παράλληλα ελέγχονταν η ορθότητα των αξιών, γεγονός που εισέφερε άμεσα στα ταμεία τα οριστικά ποσά του φόρου και απέκλειε μελλοντική επιβάρυνση του φορολογούμενου με πρόσθετους φόρους και πρόστιμα λόγω επικείμενου ελέγχου. Ωστόσο, μετά την εφαρμογή της ανωτέρω απόφασης, ο απαιτούμενος χρόνος μόνο για την παραλαβή της δήλωσης αυξήθηκε από μερικές βδομάδες έως και πάνω από 2 μήνες και κυρίως δεν διενεργείται πλέον κάποιος προέλεγχος, μετατρέποντας το αμιγώς
φορολογικό αντικείμενο του κεφαλαίου απλώς σε διεκπεραιωτικό.
Και αυτό γιατί, κατά τα οριζόμενα στην Α1137/2020, η διεκπεραίωση των δηλώσεων περιλαμβάνει μόνο τον έλεγχο της πληρότητας του φακέλου, δηλαδή των απαιτούμενων και μόνο κατά περίπτωση δικαιολογητικών και τον καταλογισμό του φόρου βάσει δήλωσης. Εντός 60 ημερών από την αρχική διεκπεραίωση, διενεργείται ο πλήρης έλεγχος των υποθέσεων και εφόσον προκύψουν διαφορές, ακολουθείται μια σειρά νέων ενεργειών (με αποστολή προσκλήσεων, κατάθεση τροποποιητικών δηλώσεων ή έκδοση εντολής ελέγχου κατά περίπτωση). Οι νέες αυξημένες γραφειοκρατικές διαδικασίες που προβλέπονται σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού, καθιστούν ανέφικτο επί της ουσίας τον απαιτούμενο έλεγχο των υποβαλλόμενων δηλώσεων κεφαλαίου και επιβαρύνουν το υπάρχον δημοσιονομικό κόστος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι φορολογίες Kεφαλαίου αποδίδουν σημαντικά έσοδα στο Δημόσιο, που συνήθως οριστικοποιούνται άμεσα καθώς σπάνια προσφεύγουν οι φορολογούμενοι στα διοικητικά δικαστήρια, συμβάλλοντας και στην αποσυμφόρησή τους.
Όσον αφορά δε την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, που διαφημίζεται από την Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε., περιλαμβάνει την ηλεκτρονική ανάρτηση των δηλώσεων, των πράξεων φόρου και των προστίμων (μέσω της λειτουργίας της ψηφιακής υπογραφής), την λήψη και αποστολή ηλεκτρονικών αρχείων που, όμως, δεν μπορούν να υποστηριχθούν ικανοποιητικά λόγω του δυσκίνητου και δύσχρηστου λειτουργικού συστήματος και του παρωχημένου τεχνολογικού εξοπλισμού. Όλα τα υπόλοιπα παραμένουν χειρόγραφα (πίνακες, χάρτες κ.α.), παραπέμποντας σε πρακτικές περασμένων δεκαετιών. Συνεπώς, είναι πρακτικά αδύνατη η ολοκλήρωση της διεκπεραίωσης των δηλώσεων κεφαλαίου εντός τριημέρου από την παραλαβή τους, σύμφωνα με τα όσα ορίζει η Α.1137/2020.
ΠΡΑΞΗ 2η
Με την υπ’ αριθμ. 1031/2021 Απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. καθορίστηκε η έναρξη χρήσης της πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων (myProperty) από τους συμβολαιογράφους στην αρχή προαιρετικά και έπειτα υποχρεωτικά. Οι πρώτες εντυπώσεις από τους χρήστες της είναι απογοητευτικές, όντας δύσχρηστη και ιδιαίτερα περιοριστική ως προς τις λιγοστές περιπτώσεις που αφορά, ήτοι μόνο τις αρχικές (όχι τροποποιητικές) δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων για ακίνητα με πλήρη αντικειμενικό προσδιορισμό (όχι ακίνητα με συγκριτικές αξίες). Αυτό αποτυπώθηκε σε επιστολή-ψήφισμα διαμαρτυρίας (πριν από έναν μήνα περίπου) 565 συμβολαιογράφων από όλη την Ελλάδα που απευθυνόμενοι τόσο σε κυβερνητικούς παράγοντες όσο και στον Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. ζήτησαν την τροποποίηση της επίμαχης απόφασης αναγράφοντας τα εξής:
1.”¨..προχειρότητα και αιφνιδιαστικό τρόπο με τον οποίο επιχειρείται μία σημαντική αλλαγή στον τρόπο μεταβίβασης των ακινήτων..”
2. “..ανάθεση στους συμβολαιογράφους της αρμοδιότητα του τμήματος Kεφαλαίου των εφοριών, χωρίς να ερωτηθούν και χωρίς να τους συμβουλευτούν.. ”
3. “..Επιχειρείται με αυτό τον τρόπο κάτι πρωτόγνωρο στα χρονικά, η αποποίηση εκ μέρους της πολιτείας του ρόλου που έχει -και πρέπει σε κάθε ευνομούμενο κράτος δικαίου να έχει- στις συναλλαγές και αυτός δεν είναι άλλος από τον εκ μέρους της φορολογικής αρχής προσδιορισμό της αντικειμενικής αξίας των μεταβιβαζόμενων ακινήτων και βεβαίωση του φόρου μεταβίβασης πριν την υπογραφή του συμβολαίου, ώστε ο πωλητής να γνωρίζει εξαρχής και επακριβώς τις υποχρεώσεις του..
” 4. “..Η ευθύνη δε του εγχειρήματος αυτού, μεταφέρεται στις πλάτες του πολίτη-φορολογούμενου, ο οποίος παρέχει τα στοιχεία για τον υπολογισμό της αξίας του ακινήτου και καλείται να εγκρίνει αυτή την αξία και το περιεχόμενο της δήλωσης, βάσει της οποίας θα υπολογιστεί ο φόρος μεταβίβασης..
” 5. “..Είναι προφανές ότι η παραπάνω πρωτόγνωρη πρακτική …θεωρείται εξόφθαλμα αντισυνταγματική..
” 6. “..επιθυμούμε μία σωστή και νόμιμη ηλεκτρονική διαδικασία που θα διευκολύνει υπηρεσίες, επαγγελματίες και κυρίως τους πολίτες και για το λόγο αυτό σκοπεύουμε να απέχουμε από τη διαδικασία υποβολής δηλώσεων Kεφαλαίου που ορίζει η παραπάνω απόφαση του διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.”.
Αμέσως μετά την δημοσίευση της εν λόγω επιστολής, διέρρευσαν σε μερίδα των Μ.Μ.Ε. (έντυπων και ηλεκτρονικών) δημοσιεύματα, στα οποία γίνονταν λόγος για μία νέα σύγχρονη εποχή στις μεταβιβάσεις ακινήτων όπου η διαδικασία της συμπλήρωσης και υποβολής δήλωσης φόρου μεταβίβασης ακινήτων ολοκληρώνεται μόλις σε 15 λεπτά (της ώρας) μέσω της πλατφόρμας “myProperty”. Κάτι τέτοιο, πέρα το ότι αποτελούσε κατάφωρη στρέβλωση της πραγματικότητας, δημιουργούσε στους φορολογούμενους απατηλές προσδοκίες που δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν και εμμέσως καλλιεργούνταν κλίμα δυσαρέσκειας προς τους υπαλλήλους. Η επιστολή των συμβολαιογράφων δυστυχώς υποβαθμίστηκε, αντιθέτως επικράτησε η άποψη ότι τα μέτρα που θεσπίστηκαν μέσα στην πανδημία για την προστασία και διευκόλυνση των φορολογουμένων μείωσαν τον χρόνο διεκπεραίωσης και αύξησαν τα έσοδα του κράτους.
Προφανώς και είναι επιβεβλημένο, στα πλαίσια των μέτρων πρόληψης περιορισμού της διασποράς του Covid-19 οι φορολογικές δηλώσεις -εν προκειμένω του Κεφαλαίου-, να αποστέλλονται μέσω ταχυδρομείου ή με e-mail. Εντούτοις, δεν ήταν και δεν είναι δυνατόν τα τμήματα Kεφαλαίου να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις εξοντωτικές γραφειοκρατικές διαδικασίες που θεσπίστηκαν με την απόφαση Α.1137/2020 χωρίς να έχει προηγηθεί καμμία προετοιμασία και μέριμνα. Δεδομένης, ωστόσο, της μη ταυτόχρονης εφαρμογής της ηλεκτρονικής πλατφόρμας “myProperty” και της απόφασης Α.1137/2020, δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τους λόγους για τους οποίους έπρεπε να αλλάξει άρδην και ολόκληρος ο τρόπος λειτουργίας των τμημάτων Kεφαλαίου. Ο εκσυγχρονισμός του τμήματος Κεφαλαίου είναι επιβεβλημένος, αυτό όμως που συμβαίνει κάθε άλλο παρά συμβάλλει προς αυτόν το σκοπό.
Εξάλλου, βασικό μέλημα των δημόσιων υπηρεσιών πρέπει να είναι η εξυπηρέτηση του πολίτη όσο και του δημοσίου συμφέροντος κάτι που όμως δεν επιτελείται όταν οι υπάλληλοι αναλώνονται σε ανούσιες γραφειοκρατικές διαδικασίες (που βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες), όταν οι φορολογικές υποθέσεις δεν ελέγχονται άμεσα, όταν οι φορολογούμενοι κατ’ ευφημισμόν μόνο εξυπηρετούνται, όταν οι συνεργαζόμενοι συμβολαιογράφοι διατυπώνουν τις αντιρρήσεις τους (χωρίς να ληφθούν όμως υπ’ όψιν) και όταν οι υπάρχουσες υποδομές είναι ανεπαρκείς και προβληματικές.
Εν κατακλείδι, δεν γίνεται αλλαγή (και μάλιστα άρδην) των διαδικασιών σε μια φορολογία από τη μια ημέρα στην άλλη χωρίς έστω μια μερική προετοιμασία, διαφορετικά αυτές είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Θα πρέπει η Διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. να συνειδητοποιήσει τα λάθη της και να τα θεραπεύσει.
