Κάνω στον τίτλο του άρθρου αυτήν την αρχική διατύπωση, διότι η σημερινή κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ενωση, για την οποία κανείς δεν μπορεί να είναι υπερήφανος, κυρίως όμως διότι διαπιστώνουμε με σαφήνεια ότι βρίσκεται πολύ μακριά από το όραμα μιας Ευρώπης κοιτίδας πολιτισμού, μιας Ευρώπης ως κύριου παράγοντα για την ειρήνη, τη συνεργασία και την παγκόσμια σταθερότητα.Επίσης κάνω αυτή τη διατύπωση, διότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί μία διαδικασία στο σύγχρονο παγκόσμιο φαινόμενο των κοινωνικών πολιτικών και οικονομικών ολοκληρώσεων.
Ως τέτοια μάς αφορά αφού συμμετέχουμε σε αυτήν και ως τέτοια πρέπει να την προσεγγίζουμε και όχι με όρους διεθνών σχέσεων και εξωτερικής πολιτικής.
Οταν την προσεγγίζουμε με όρους εξωτερικής πολιτικής, τότε φαίνεται ότι δεν κατανοούμε πόσο μας αφορά και πόσο η καθημερινή ζωή στη χώρα μας αλλά και μονιμότερες στρατηγικού χαρακτήρα επιλογές εξαρτώνται από την πορεία αυτής της ολοκλήρωσης, δηλαδή της Ε.Ε.
Η διαδικασία των ολοκληρώσεων συνεπάγεται διαμόρφωση κοινών χαρακτηριστικών σε κοινωνικό, σε οικονομικό και σε πολιτικό επίπεδο για όλα τα μέλη και στην προκειμένη περίπτωση για τα κράτη-μέλη τα οποία συμφώνησαν να ενταχθούν σε αυτήν και να αποτελέσουν μέλη της. Τα κοινά όργανα που έχει διαμορφώσει εκπονούν οδηγίες, οι οποίες προσαρμόζονται στο εθνικό δίκαιο κάθε χώρας, και κανονισμούς, οι οποίοι είναι αυτομάτως υποχρεωτικοί για όλους.
Δεν θα αναλωθώ σε άλλα χαρακτηριστικά που συνθέτουν αυτό που λέμε Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αυτό που θέλω να υπογραμμίσω είναι να αναρωτηθούμε αν η Ε.Ε. αυτήν τη στιγμή είναι εκείνο που εμείς ως Αριστερά και συνολικότερα ως προοδευτικές δημοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης είμαστε ικανοποιημένοι.
Είναι σαφές ότι τόσο στον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. αλλά και σε ευρύτερες δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις της χώρας δεν μπορεί να είμαστε ικανοποιημένοι, διότι η σημερινή εικόνα της Ε.Ε. είναι τραγική. Αρα οφείλουμε να προσδιορίσουμε ή καλύτερα να επαναπροσδιορίσουμε ποιες είναι οι ρίζες του κακού και κυρίως τι ακριβώς εμείς θέλουμε.
Για να μη φλυαρούμε, νομίζω ότι πρέπει να επαναφέρουμε ένα κεντρικό πρόβλημα και ένα κεντρικό αίτημα και στόχο για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το έλλειμμα Δημοκρατίας. Αυτό το έλλειμμα όχι μόνο συνεχίζει να υπάρχει, αλλά θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι διευρύνεται. Κεντρικός πυρήνας αυτού του κορυφαίου προβλήματος είναι ο διακυβερνητικός χαρακτήρας της δομής και των αποφασιστικών οργάνων της Ε.Ε.
Μία σειρά από μεγάλες επιλογές που οδηγούσαν σε βήματα παραπέρα ενοποίησης όχι μόνο έχουν παγώσει, αλλά διαμορφώνεται έντονο το φαινόμενο εθνικών αναδιπλώσεων.
Η κεντρική στρατηγική επιλογή της διεύρυνσης έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο και έχει καταλήξει στην αποχώρηση της Μ. Βρετανίας με το γνωστό Brexit. Η στρατηγική της εμβάθυνσης καρκινοβατεί και όλο και περισσότερα φαινόμενα αντιδημοκρατικών πρακτικών εμφανίζονται που ενθαρρύνουν και τροφοδοτούν την Ακροδεξιά. Η τραπεζική ενοποίηση έχει περιοριστεί σε μορφές ελέγχου στο πλαίσιο των οικονομικών εξαμήνων και φυσικά παραμένουν εκτός ελέγχου χρηματοοικονομικές δραστηριότητες που επηρεάζουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Η εξωτερική της πολιτική σε μία κατεύθυνση φιλίας συνεργασίας και ειρήνης με όλες τις περιοχές της Γης, με τις χώρες Βόρειας και Νότιας Αμερικής, με τις χώρες του BRICS έχει υπονομευτεί.
Η ενιαία μεταναστευτική πολιτική, η ανάγκη για μία παγκόσμια αναδιανεμητική πολιτική, δηλαδή πολιτικές που θα μπορούσαν να συμβάλλουν ώστε η Ευρώπη να καταστεί παράγοντας παγκόσμιας σταθερότητας, έχουν μπει στο χρονοντούλαπο και η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει μετατραπεί σε εθελόδουλο των ΗΠΑ, βυθίζοντας τις χώρες και τους λαούς της σε πρωτοφανή κρίση.
Η αλληλεγγύη υποκαθίσταται από την εθνική αναδίπλωση. Το φαινόμενο αυτό δεν αφορά μόνο χώρες με κυβερνήσεις ακροδεξιάς κοπής.
Η Ε.Ε. έχει εμπλακεί σε έναν πόλεμο, οι συνέπειες του οποίου για πολλά χρόνια θα σημαδέψουν τη ζωή και την πορεία των κρατών-μελών της, καθώς όταν και εφόσον τελειώσει ο θερμός πόλεμος, θα μπούμε σε μια μακρά περίοδο ψυχρού πολέμου.
Οσο εγκλωβίζουμε την ευρωπαϊκή πολιτική ως παράμετρο της εξωτερικής πολιτικής, παγιδευόμαστε σε εθνικές αναδιπλώσεις και αδυνατίζουμε τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε μια στρατηγική που να ανταποκρίνεται στον ιδιαίτερο ρόλο που πρέπει να έχει η πανευρωπαϊκή Αριστερά στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ως Αριστερά, μαζί με άλλες δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, οφείλουμε να διαμορφώσουμε το ανάχωμα σε αυτήν στην ολισθηρή πορεία. Οφείλουμε να δώσουμε ένα νέο όραμα για τους λαούς της Ευρώπης. Με αφορμή τον πόλεμο έχουμε χρέος να αναδείξουμε το πρόβλημα της ειρήνης ως κορυφαίο. Την Ευρώπη της ειρήνης και της δημοκρατίας ως το πλαίσιο για την επιτάχυνση της ενοποιητικής διαδικασίας. Οφείλουμε να έχουμε ως στόχο τη μετατροπή της σε Ευρώπη των λαών. Ως θεμέλιο την εξασφάλιση των κοινών αγαθών, αυτών που ορίζονται ως common goods, για όλους τους λαούς. Να διασφαλίσουμε τη γνήσια εκπροσώπηση της βούλησης των λαών σε όλα τα κέντρα αποφάσεων τόσο σε επίπεδο ευρωπαϊκών οργάνων, όσο και στα κράτη μέλη.
Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω αυτήν την πορεία ως μία ειρηνική επανάσταση, ως μία επανάσταση της δημοκρατίας στην Ευρώπη.
*Το άρθρο του Στέλιου Παππά δημοσιεύθηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών»