Σε πλήρη εγρήγορση βρίσκονται Αθήνα και Λευκωσία ενόψει της εξόδου του τουρκικού γεωτρύπανου «Αμπτουλχαμίντ Χαν» στην Ανατολική Μεσόγειο την Τρίτη, με τον Ταγίπ Ερντογάν να προαναγγέλλει φιέστα στη Μερσίνα, μιλώντας αορίστως για τουρκικά κυριαρχικά δικαιώματα.
«Θα χαιρετίσουμε το απόπλου του τέταρτου γεωτρύπανού μας, το οποίο έχει εξοπλιστεί με τεχνολογία νέας γενιάς, από το λιμάνι Τασούτζου της Μερσίνας. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε επιτρέψει σε κανέναν να παραβιάσει τα δικαιώματα μας στις θαλάσσιες ζώνες μας κι ούτε θα το επιτρέψουμε από εδώ και πέρα» δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος ενόψει της πολυδιαφημισμένης εξόδου του «Αμπτουλχαμίντ Χαν» στη Μεσόγειο.
Οι ελληνικές διπλωματικές και στρατιωτικές αρχές εξετάζουν όλα τα σενάρια των πιθανών πλεύσεων του «Αμπντουλχαμίτ Χαν». Στον τουρκικό σχεδιασμό η Κύπρος μοιάζει να είναι ο «αδύναμος κρίκος», με τους Τούρκους να θεωρούν ότι μπορούν πιο εύκολα να ασκούν πιέσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Ποια είναι τα πιθανά σενάρια
Στην αρχική κίνησή του το τουρκικό γεωτρύπανο ενδεχομένως να κατευθυνθεί μεταξύ των τουρκικών ακτών και του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου, εκτελώντας τις παράνομες άδειες που έχει λάβει η τουρκική εταιρεία πετρελαίου από το ψευδοκράτος.
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Σταθακόπουλο, δρ του Παντείου και Τουρκολόγο, ο πλους του «Αμπτουλχαμίντ Χαν», θα είναι αρχικά στο πλαίσιο της βόρειας Κύπρου, στη συνέχεια ενδεχομένως να πάει σε κάποιο οριοθετημένο τεμάχιο θαλάσσιο της Κύπρου. Με τις πληροφορίες να υποδεικνύουν ότι το «Αμπντουλχαμίτ Χαν» θα κινηθεί εν συνεχεία στο βόρειο τμήμα του τεμαχίου 6, η Τουρκία θα αμφισβητήσει για ακόμα μία φορά την κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Όπως δήλωσε στην ΕΡΤ ο στρατηγός εν αποστρατεία, Λάμπρος Τζούμης, «αν επιχειρήσει μια γεώτρηση είναι μια πολύ σοβαρή ενέργεια, δημιουργεί ένα τεχνητό νησί στο σημείο αυτό, δεν μιλάμε για ένα ερευνητικό σκάφος που απλώνει καλώδια κι ενδεχομένως κάποιος μπορεί να πει ότι δεν δημιουργεί μόνιμη βλάβη».
Στο τρίτο σενάριο, οι Τούρκοι θα στείλουν το γεωτρύπανο ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, δηλαδή στην περιοχή που ξεκινά νότια της Ρόδου κι φθάνει έως και έξι μίλια έξω από την Πάφο, αμφισβητώντας τα δυνητικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Η Άγκυρα θα στήσει έτσι ένα νέο σκηνικό έντασης, όπως το καλοκαίρι του 2020.
Ενώ όλα αυτά συμβαίνουν και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προκαλεί θέτοντας ξανά θέμα κυριαρχίας των νησιών του Αιγαίου.
Η Τουρκία κάνει το άσπρο – μαύρο
Γνωστά είναι πλέον τα παιχνίδια της Τουρκίας με τα γεωτρύπανα που βγαίνουν για έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, συνηθισμένη και η επιθετική ρητορική της την οποία εσχάτως προσπαθεί να «ντύσει» τους ανιστόρητους και παράνομους ισχυρισμούς της και με κάποια επίφαση νομιμότητας, κάνοντας βέβαια το άσπρο-μαύρο. Ο Πιέρρος Τζενετάκος σχολιάζει τις τελευταίες εξελίξεις.
Εν αναμονή της πλεύσης του «Αμπντουλχαμίτ Χαν» αυτό που μένει να φανεί είναι αν αυτό που ενδιαφέρει τον Ταγίπ Ερντογάν είναι πράγματι τα πιθανά κοιτάσματα φυσικού αερίου ή είναι ακόμα μια επίδειξη ισχύος;
Στο ερώτημα αυτό κρύβεται όλη η ουσία του ζητήματος. Τα κοιτάσματα, παρότι βρισκόμαστε εν μέσω της ενεργειακής κρίσης, δεν είναι η προτεραιότητα της Τουρκίας. Ο Ερντογάν θέλει να κάνει προβολή ισχύος και να δημιουργήσει νέα γεωπολιτικά τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο και αυτό θέλει να το κάνει μέσω της παρουσίας του Αμπντουλχαμίτ Χαν και των πιθανών γεωτρήσεων. Αμφισβητεί λοιπόν η Τουρκία ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αμφισβητεί όχι μόνο την κυπριακή ΑΟΖ, αλλά αμφισβητεί τις συμφωνίες της Λευκωσία με μια σειρά από ισχυρά κράτη όπως είναι το Ισραήλ και η Αίγυπτος.
Αγνοεί το Διεθνές Δίκαιο
Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία δρα ανοικτά σαν κράτος- πειρατής στην περιοχή, αγνοώντας το Διεθνές Δίκαιο, το Δίκαιο της Θάλασσας, καθώς και διακρατικές συμφωνίες. Επιδίωξη του Τούρκου προέδρου είναι οποιαδήποτε λύση στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε αυτή έχει να κάνει με την ενέργεια, είτε έχει να κάνει με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, είτε με την Κύπρο, να προκύψει μόνο αν η Τουρκία είναι σύμφωνη.
Αλλά να συμφωνήσει ποιος και με τι; Με τα δεδομένα του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου που αγνοεί την επήρεια ακόμα και μεγάλων ελληνικών νησιών; Με την αγνόηση της ίδιας της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας; Με τις τουρκικές αιτιάσεις ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας; Όλες αυτές οι παρανομίες, είναι κόντρα στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο τη Θάλασσας, δεν μπορούν και δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ αποδεκτές από την Αθήνα.
Σκηνικό έντασης στήνει ο Ερντογάν
Όσο κι αν ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να εμφανίζεται ως απρόβλεπτος- και σε ένα βαθμό είναι- στην Άγκυρα ξέρουν ότι το 2022 δεν είναι 2020. Καταρχάς με τις προαναγγελίες η Τουρκία έχει χάσει το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Δεύτερο και σημαντικότερο, έχει μεσολαβήσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Μπορεί ο Ερντογάν να «ερωτοτροπεί» με την Ρωσία, μπορεί να παζαρεύει με αυτόν τον τρόπο για μια σειρά από θέματα, αλλά η Τουρκία δεν παύει να είναι ένα σημαίνον μέλος του ΝΑΤΟ. Και τα μηνύματα από τους ισχυρούς του ΝΑΤΟ- πρωτίστως ΗΠΑ και στη συνέχεια Γαλλία και Γερμανία- προς την Άγκυρα είναι ξεκάθαρα: Στο τραπέζι δεν χωρά άλλο αναθεωρητικό σενάριο. Επίσης οι Τούρκοι πρέπει να αναλογιστούν ότι η ελληνική άμυνα και οι διεθνείς συμμαχίες της χώρας είναι πολύ ισχυρότερες απ’ ότι ήταν πριν από δύο χρόνια.
Παρόλα αυτά, δεν σημαίνει ότι η Άγκυρα θα σταματήσει σε επίπεδο ρητορικής ν’ αμφισβητεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου. Όσο πλησιάζουν οι τουρκικές εκλογές, τόσο θα κλιμακώνεται η εθνικιστική ρητορική. Μένει να δούμε αν η κλιμάκωση θα μεταφερθεί και στο πεδίο.
